3.
Handelen vanuit vrijheid.
Laat je dus vallen in de dimensie voorbij elk verhaal. Eens de droom van een ik dat zich moet manifesteren door te handelen, ophoudt, zal de ware, spontane, moeiteloze, juiste handeling tevoorschijn komen. Dat is dan geen handelen meer vanuit dwangmatigheid, maar een handelen vanuit vrijheid. Ik noem het moeiteloos, niet omdat er geen inspanning mee gepaard zou gaan, maar omdat het niet wordt bezwaard door een ik-gedachte die er op parasiteert. De handeling gebeurt. De inspanning gebeurt. Eventuele twijfels gebeuren. Dat handelen is gericht op een zo groot mogelijk goed voor alle mensen – wat niet wil zeggen dat je niet meer voor jezelf gaat zorgen. Maar de overdreven, krampachtige ik-gerichtheid verdwijnt. Er is niet langer de illusie van een “iemand” die iets doet, noch van “iets” dat gedaan wordt. Het is een nietsdoen in de zin van: er is geen doener, en geen doen. Alles gebeurt. Wanneer dat duidelijk is, kunnen we gerust woorden als “ik” gebruiken, zonder dat we daarmee in de val van de illusies trappen. “Ik” betekent dan zoveel als “hier”, in tegenstelling tot “daar”. “Ik” verwijst dan niet langer naar één of andere mythische substantie, die niemand ooit gezien heeft, diep binnen het lichaam.
Een bruisend nietsdoen.
Daarom is dit laatste “nietsdoen” een actief, bruisend, vol gebeuren – niet ingeperkt door de illusie van een doener. De taoïsten noemen het wu wei (niet handelen, nietsdoen). In de zen zegt men dat het ware handelen spontaan gebeurt, vanuit een open geest, als een bliksemflits die opduikt in een open, lege hemel; en dat mededogen zich manifesteert op dezelfde manier als waarop je slapend naar je hoofdkussen grijpt. Als een natuurlijke reflex. Zonder vast te zitten in het gevoel dat IK iets doe. Zonder gevangen te zitten in het idee dat er IETS gedaan wordt. Ook Christus probeerde uit te leggen dat we het dwangmatige doen vanuit een virtueel ik-gevoel kunnen loslaten en vanuit een diep vertrouwen in het zijn kunnen leven en handelen. “Kijk naar de vogels van de hemel: ze zaaien niet en maaien niet en oogsten niet, je hemelse Vader voedt ze. Zijn jullie niet meer waard dan vogels?” (Bergrede, Mattheus 6,26). Alles gebeurt, precies zoals het gebeurt, in een ongescheiden proces. Het water stroomt naar de zee. Doet de rivier het stromen? Denken de vogels dat ze iets doen? En toch zijn ze de hele dag bezig.
Luc De Winter, Domburg, Pasen 2017.
© Luc De Winter 2017.