Dag 2
Zaterdag 4 maart 2023
KUSEN 3
Samen met onze adem is wat we ‘het hier en nu’ noemen ons kostbaarste bezit, want het is de enige plek waar we volledig leven en bovenal is het de ruimte waarin onze meest weidse dimensie naar voren komt, de ruimte waarin de intelligentie van het hart zich kan ontvouwen. Geef jezelf dus op elk moment over aan de praktijk, vertrouw jezelf toe aan de beoefening! Terwijl je jezelf op één lijn brengt met een flexibele verticaliteit adem je zachtjes, rustig, langzaam uit en begeleid je bewust de energie van de uitademing die zo ver mogelijk naar de onderbuik daalt, waar lichaam en geest stabiel en vredig kunnen zijn. Aldus verzonken in de beoefening van elk moment, geabsorbeerd in het levende lichaam van elk moment, laat je jezelf vestigen waar noch houding noch niet-houding is, waar noch boven noch beneden is, waar noch links noch rechts is, waar noch binnen noch buiten is, waar noch vrouwelijk noch mannelijk is, waar noch ego noch niet-ego is, noch zelf noch niet-zelf; alleen wat is zoals het is, zonder daar nog een realiteit aan toe te voegen. Vestig je in de ruimte die niet het ‘tegenovergestelde is van’: rust, innerlijke vrede, is niet het tegenovergestelde van onrust, van angst. Vanuit het gezichtspunt van de Weg is vreugde niet het tegenovergestelde van verdriet, is openheid, het onvoorwaardelijke ‘ja’ niet het tegenovergestelde van ‘nee’. Gevestigd, geabsorbeerd in de praktijk, is het belangrijk om de dualiteit van het geconditioneerde identiteitssysteem niet te laten doorwerken, [is het belangrijk om] volledige aanwezigheid te cultiveren, totale aanwezigheid bij wat er is, wat het ook is, zonder commentaar te geven, zonder een oordeel te vellen, zonder te proberen te analyseren wat er is, gewoon bewust zijn van de aanwezigheid van wat er is, en al deze fenomenen aan zichzelf overlaten. Wat ten grondslag ligt aan het onderricht van de Boeddha, de diepgaande aanbevelingen van zijn onderricht, is zien dat elk fenomeen niet tot mij behoort, dat het geen zelf vormt. Jezelf laten opgaan in de praktijk, je laten opgaan in het hier en nu, is ruimte laten, als een leeg kopje zijn, beschikbaar voor de weidse geest, voor de weidse werkelijkheid. Deze weidse werkelijkheid die we Boeddha-natuur, universeel principe, God kunnen noemen – maar dat zijn allemaal slechts labels om te spreken van een werkelijkheid die onbeschrijflijk is, een ongrijpbare werkelijkheid die in geen enkele definitie kan worden gevat. Doe op dit moment niet niets noch iets, wees op dit moment intens aanwezig en grijp niet in. Wees gewoon aanwezig zonder te bewegen, ‘zonder te bewegen’ dat wil zeggen met de intentie om niets vast te pakken of af te wijzen. Zit in de volheid van het nu, zit in de eenvoudige compleetheid van zijn.
KUSEN 4
Deze stilte die niet door het denken kan worden geëlaboreerd, die geen tussenvorm is, die geen ruimte is tussen twee gedachten, noch een ruimte tussen twee geluiden, die evenzeer bestaat in de aanwezigheid van verschijnselen als in de afwezigheid van verschijnselen; deze stilte is volheid. Deze stilte is wijsheid. Deze stilte is liefde, opening van het hart. En zazen, het opgaan in zazen, is de open deur die ons daarheen leidt. Elk moment is de essentie van ons leven, geef jezelf daarom over aan de praktijk. Vertrouw jezelf toe aan de praktijk!
KUSEN 5
De aanwezigheid is continu, het is de eigenlijke betekenis van een sesshin, vormen die veranderen en een aanwezigheid die nooit ophoudt, die verder gaat dan een sesshin en die we ook in ons leven kunnen ervaren. Het is gyoji, het is dokan: noch begin noch einde, de beoefening gaat door.