Zazen aanbevolen aan iedereen (Fukanzazengi)

De Ware Weg stroomt overal; hoe zou hij nood kunnen hebben aan beoefening of verlichting? Het essentiële onderricht is volledig beschikbaar; hoe zou inspanning vereist kunnen zijn? Daarenboven is er op de hele spiegel geen stofje te vinden; waarom zou je hem willen poetsen? Niets is gescheiden van deze plaats; waarom zou je een reis ondernemen?

En toch: zelfs als je het doel maar op een haarbreedte mist, dan nog ben je er even ver van verwijderd als de hemel van de aarde. Als ook maar het kleinste onderscheid verschijnt val je ten prooi aan verwarring. Misschien ben je trots op je inzicht en heb je een overvloedige realisatie,

of misschien heb je buitengewone wijsheid verworven en bereikte je de weg door de geest te verhelderen. Maar wanneer je ronddwaalt in je hoofd kan je het vitale pad missen, dat je toelaat vrij te zijn van je lichaam.

Kijk naar het voorbeeld van Shakyamuni Boeddha in het Jeta Bos, die zes jaar rechtop zitten beoefende, zelfs al was hij begenadigd met een aangeboren wijsheid. Nog altijd loven we meester Bodhidharma van de Shaolin Tempel die voor een muur zat gedurende negen jaar, zelfs al had hij de bevestiging al ontvangen. Bij de oude wijzen ging het zo: wie zou het vandaag zonder een dergelijke beoefening kunnen stellen?

Hou dus op, te zoeken naar zinnen en achter woorden te jagen. Zet een stap naar achter en keer het licht naar binnen. Je lichaam-geest zal vanzelf wegvallen en je oorspronkelijke gezicht zal verschijnen. Als je enkel dit wil bereiken, beoefen dan enkel dit.

Voor zazen is een rustige kamer aangewezen. Eet en drink met mate. Laat alle beslommeringen los; laat de tienduizend dingen rusten. Denk niet aan goed of slecht. Oordeel niet over juist en fout. Hou op bewust iets te willen bereiken en stop elke analytische introspectie. Probeer niet om verlicht te worden.  Hoe zou verlicht-zijn beperkt kunnen zijn tot zitten of niet-zitten?

Leg op een geschikte zitplaats een dikke mat en plaats er een rond kussen op. Zit in volledige of halve lotushouding. Voor de volledige lotushouding plaats je eerst de rechtervoet op de linkerdij, en dan de linkervoet op de rechterdij. Voor de halve lotushouding plaats je de linkervoet op de rechterdij. Maak je kleren en riem los en schik ze op een ordelijke manier. Plaats dan de rechterhand met de palm naar boven op de linkervoet en de linkerhand op de rechterhand, zodat de tippen van de duimen een licht contact met elkaar hebben.

Zit rechtop zonder naar links of rechts of naar voor of achter te hellen. De oren zouden in één lijn met de schouders moeten liggen; de neus in lijn met de navel. De tong rust tegen het gehemelte, met de lippen en tanden op elkaar. Houd de ogen open en adem rustig door de neus.

Wanneer je je lichaam op deze manier in de houding hebt gebracht adem je in en dan helemaal uit; zwaai vervolgens je lichaam naar links en rechts. Zit dan bewegingloos en denk het niet-denken. Hoe denk je het niet-denken? Voorbij het denken. Dat is de essentiële kunst van zazen.

De zazen waarvan ik spreek is geen kwestie van leren mediteren. Het is eenvoudigweg de dharmapoort van genoegen en gemak. Het is de beoefening-realisatie van complete verlichting. Realiseer het fundamentele punt vrij van illusie. Eens je het ervaart ben je als een draak die in het water zwemt of als een tijger die verpoost in de bergen. Weet dat de ware dharma uit zichzelf bovenkomt, en hindernissen en afleidingen opheldert.

Wanneer je rechtkomt na het zitten, beweeg je lichaam dan traag en kom rustig recht zonder je te haasten. We begrijpen van het verleden dat voorbij het gewone en het heilige gaan, daar waar zitten en staan moeiteloos en grenzeloos zijn, enkel maar afhangt van de kracht van zazen.

Verder,  het voortbrengen van het fundamentele kantelpunt door het opheffen van een vinger, een paal, een naald, een hamer, of het verhaasten van realisatie met een vliegenmepper, een vuist, een stok of een kreet kan niet begrepen worden door het onderscheid makende  denken. Hoe kan het begrepen worden door het gebruik van bovennatuurlijke krachten? Zazen is een ontzagwekkende aanwezigheid die elke vorm en kleur overstijgt. Is het niet het pad dat voorafgaat aan elk begrip?

Wees dus niet bekommerd om wie wijs en wie dwaas is. Maak geen onderscheid tussen scherp en bot. Van ganser harte beoefenen is de ware inspanning van de weg. Beoefening-realisatie is niet “iets speciaals”. Het is iets alledaags.

Op dit moment geven boeddha voorouders zowel in deze menselijke wereld alsook in andere rijken, in Indië en China,  voortdurend het boeddhazegel door;  ze onderrichten hoe je kan zitten in vastberadenheid. Alhoewel omstandigheden kunnen variëren op duizend manieren, beoefen van ganser harte zazen terwijl je jezelf helemaal geeft aan de weg. Waarom zou je het zitplatform van je eigen huis verlaten en zinloos gaan ronddwalen in het stof van een ver land? Eens je een verkeerde stap hebt gezet, dwaal je af van de weg.

Je hebt een menselijk leven gekregen;   verkwist  de voorbijglijdende momenten niet. Als je de boeddhaweg al hoog houdt, waarom je dan nog laten verleiden door de vonk van een vuursteen? Uiteindelijk is vorm als een dauwdruppel op het gras, het leven is als een bliksemflits, voorbijgaand en illusoir, voorbij in een moment.

Eerbiedwaardige beoefenaars van de weg, tast niet naar de olifant en probeer niet om de ware draak te pakken te krijgen. Streef ernaar het doel te raken door direct te wijzen. Vereer de geest die voorbij studie gaat en al het doen overstijgt. Ervaar de verlichting van de boeddha’s en erf op correcte wijze het samadhi van de voorouders. Beoefen voortdurend zoheid; en je zal zo zijn. De schatkamer zal zich uit zichzelf voor je openen zodat je ervan gebruik kan maken zoals je wil.