11.
Verder, het voortbrengen van het fundamentele kantelpunt door het opheffen van een vinger, een paal, een naald, een hamer, of het verhaasten van realisatie met een vliegenmepper, een vuist, een stok of een kreet kan niet begrepen worden door het onderscheid makende denken. Hoe kan het begrepen worden door het gebruik van bovennatuurlijke krachten? Zazen is een ontzagwekkende aanwezigheid die elke vorm en kleur overstijgt. Is het niet het pad dat voorafgaat aan elk begrip?
Het opheffen van een vinger, enzovoort, zijn verwijzingen naar beroemde verhalen in de zentraditie waarbij telkens iemand naar aanleiding van een klein gebaar, een kreet of wat dan ook tot ontwaken kwam. Vanzelfsprekend zijn het bijna steeds mensen die al langere tijd beoefenen en een zekere rijpheid hebben ontwikkeld, die door zo’n kleinigheid het “fundamentele kantelpunt” ervaren. Dat is nooit rationeel analyseerbaar of begrijpelijk, het gaat er juist om dat het laatste restje begrip waaraan vastgehouden werd, op zo’n moment wordt losgelaten. Vanuit dualistisch perspectief zou je kunnen menen dat zazen maakt dat zo’n kantelpunten van loslaten zich voordoen. Misschien is het juister, te stellen dat wanneer ze zich nog niet voordoen, je zazen nog net niet helemaal zazen was.[24]
[24] Misschien omdat je je bijvoorbeeld vastklampt aan het idee dat je zazen nog net niet helemaal zazen is, maar dat in de nabije toekomst wel zal zijn. (LDW)